عادت‌ها بخشي از زندگي هر انسان هستند و گاهي آنقدر قوي و تاثيرگذارند كه از آنها به اعتياد تعبير مي‌شود. از قديم هم گفته‌اند بني‌آدم، بني‌عادت. در حقيقت عادت‌ها، رويكردها و واكنش‌هايي هستند كه آدمي در ابعاد مختلف زندگي به كار مي‌گيرد و گستردگي آنها از آميختگي با ذات و روان وي حكايت دارند.
از نظر رواني و فيزيولوژيكي انسان به عادت كردن نياز دارد تا احساس امنيت كند و به همين دليل هنگامي كه همه چيز مطابق عادت‌ها پيش رود، شرايط عادي مي‌شود. هر آنچه مخالف عادت‌هاي مرسوم فردي يا جمعي باشد، يك اتفاق يا دگرگوني و اغلب نامطلوب تلقي مي‌شود. همه ما عادت‌هاي ريز و درشتي داريم كه برخي از آنها ناپسند هستند. عادت‌هاي بد اغلب پنهان هستند و كمتر كسي مي‌پذيرد كه فلان رفتار عادت‌گونه‌اش بد باشد. با اين حال پس از آگاهي از بد بودن يك عادت و متقاعد شدن در اين باره ترك آن براي صاحبش دشوار است و به قول معروف موجب مرض مي‌شود.
عادت‌هاي بد و ناخوشايند در ميان افراد زياد مشاهده مي‌شود به اين دليل كه ترك آنها برايشان دشوار و حتي ناممكن به نظر مي‌رسد. اين عادت بد مي‌تواند هر چيزي باشد. مانند جويدن ناخن هنگام بيكاري يا استرس، وقت گذاشتن بيش از اندازه براي بازي‌هاي مجازي، وسواس نشان دادن درباره امور روزمره، خصلت‌هاي مرتبط با بهداشت و نظافت فردي يا هر چيزي كه در رفتار و گفتار فرد مدام مشاهده مي‌شود و تذكر ديگران را برمي‌انگيزد، البته اگر كار از تذكر نگذشته باشد. برخي عادت‌هاي قوي نيز ارتباطي تنگاتنگ با ساير عادت‌ها دارند، براي مثال سيگار دود كردن هنگام ناراحتي يا شادي. به هر ترتيب هر كسي مي‌تواند عادت‌هاي بدش را شناسايي و براي ترك آنها اقدام كند. يك جمله معروف است كه مي‌گويد: «اگر عادت‌ها نبودند، زندگي زيباتر مي‌شد.» با كمي دقت مي‌توان دريافت اين جمله به تعدد و كثرت عادت‌هاي بد و حتي بيهوده افراد اشاره دارد. اگر براي ترك يك عادت بد هر چه كه باشد تصميم جدي گرفته‌ايد توصيه‌هاي زير مي‌تواند براي موفقيت كمكتان كند.
نوع عادت و دلايل و آثار آن را بشناسيد
برخي عادت‌ها فيزيولوژيكي هستند و در حقيقت جز در لفظ و قضاوت ديگران عادت محسوب نمي‌شوند. براي مثال خرخر كردن در خواب. بالطبع ترك چنين عاداتي به استفاده از شيوه‌هاي پزشكي نياز دارد و نمي‌توان به طور مستقيم براي آنها تصميم گرفت. عادات تابعي از رفتار، بينش و نوع واكنش فرد به مسائل روزمره و حتي اتفاقي هستند و بايد دليلي را كه باعث ايجاد و تداوم عادت مي‌شود، بخوبي شناخت. برخي عادت‌ها از باورها ناشي مي‌شوند و گاهي به دليل گستردگي اعتياد به آنها به يك رسم يا سنت تبديل شده‌اند، در حالي كه مي‌توانند كاملا غلط و مضر باشند. برخي عادت‌ها نيز با وجود بد بودن، كاربردي هستنند و يك راه‌حل محسوب مي‌شوند. با وجود اين اغلب عادت‌هاي بيهوده مانند انواع وسواس‌هاي فكري و رفتاري درباره مسائل خاص يا روزمره ترك نمي‌شوند، چون هم دليل و كاربردي ندارند و هم مضر تلقي نمي‌شوند.
تصميم قاطع بگيريد
بدون يك تصميم‌گيري واقعي كه تعهد و آمادگي دروني ايجاد كند، هيچ عادتي ترك نمي‌شود. اگر چه برخي عادت‌ها زودگذرند و ممكن است خود فرد هم بنا به شرايط روحي و سني‌اش نفهمد كي از سرش افتاده، مثلا جويدن ناخن در كودكان و نوجوانان كه طي يك دوره زماني نسبتا كوتاه ترك مي‌شود.
براي ترك عادت بايد متقاعد شد و آثار منفي آن را دانست. تصميم احساسي و ناگهاني اغلب جواب نمي‌دهد.
از تاثير محيط غافل نشويد
اطلاع يا بي‌خبري ديگران از تصميم فرد براي ترك عادت مي‌تواند آثار متفاوتي بيافريند. اطلاع اطرافيان، دوستان و اعضاي خانواده ممكن است يك محرك قوي و تعهدآور براي ترك عادت باشد يا در مقابل، هر شكست كوچكي را به يك سرخوردگي تبديل كند. در اين‌باره از قبل تصميم بگيريد.
از شكست نترسيد
اولين شكست در ترك عادت اغلب بدترين شكست است. همه مي‌دانند كه شكست پل پيروزي است، اما كمتر كسي آن را باور دارد و عملا به كار مي‌گيرد.
به خود متكي باشيد
اگر ديگران هيچ وقت نخواهند عادات بدشان را ترك كنند، اين موضوع نبايد در روحيه شما تاثير بگذارد. تكرار يك عادت بد و رواج آن توجيهي براي ترك نكردن آن نيست. به خود متكي باشيد و راه خودتان را برويد. ظرفيت رواني و قدرت پذيرش واقعيت‌هاي موجود را در خود بالا ببريد. علاوه بر آن نبايد با هيچ دليل و توجيهي تسليم عادت خود شويد. همواره خود را بالاتر از عادت‌هايتان بدانيد و قدرت ترك بدي‌ها را براي خود قائل باشيد.
ترك عادت را قطعي كنيد
برخي عادت‌ها در افراد بويژه آنها كه با شرايط هيجاني محيطي يا لذات زودگذر ارتباط دارند پس از مدتي دوباره برمي‌گردند. بر اين اساس بايد براي ترك عادت اراده‌اي بلندمدت و دائمي داشت.
